Göz içeriğinin boşaltılması evisserasyon, göz küresinin çıkartılması enükleasyon olarak tanımlanmıştır.
Görsel-1: Enükleasyon ve evisserasyon
Evisserasyon endikasyonu alan hastalar görmeyen görme ihtimali olmayan çoğu perforan (delici göz yaralanması) yaralanması olan hastalardır. Bu hastaların bir kısmı görmeyen gözlerinde dizginlenemeyen göz içi basıncı nedeniyle ağrısı olan hastalardır.
Görsel-2: Evisserasyon
Bir kısmı da küçülen (fitizis bulbi) göz küresi nedeniyle ağrısı olan hastalardır. Glokom nedeniyle görmesini kaybeden hastalar da bu gruba dahil olmaktadır.
Evisserasyon ameliyatı genel anestezi altında olmalıdır. Ameliyatta kornea çıkartıldıktan sonra uveal dokular temizlenip skleral boşluğa sfer (soket) konularak yapılmaktadır. Böylelikle hasta ağrıdan kurtulmakta ve protez göz takabilecek hale gelmektedir. Operasyon 60-75 dk sürmektedir. Tam iyileşme yaklaşık 2-3 ayı bulmaktadır. Protez takılması için 3 ay beklenilmesi gerekir.
Enükleasyon göz küresinin tümüyle çıkartılmasıdır. Enükleasyon çoğu zaman göz içi tümörleri nedeniyle yapılır. Tümör yayılımı olmaması amaçlanır. Göz kaslarının bu işlemde korunması önemlidir.
Görsel-3: Enükleasyon
Enükleasyonu takiben çıkartılan göz küresinin yerine soket adı verilen bir materyalin konması gerekir. Bu sokete göz kaslarının da dikilmesi gerekmektedir. Eğer bu yapılmazsa daha sonra kullanılacak protez göz hareketsiz kalır. Ameliyat genel anestezi altında 90-120 dk sürer. Yaklaşık 2-3 ayda tam iyileşme sağlanabilir. Nadiren ileri dönemlerde sokette çekilme (soket kontraksiyonu) ile göz küçülmüş gibi bir algıya yol açabilir. Bazı olgularda soket yerine deri-yağ dokusu (dermofat greft) da konulabilir.
Evisserasyon da Enükleasyon da özellikli ameliyatlardır. Protez göz kullanım sürecini direkt etkileyen bir durumdur. Bu süreçte sıkıntı yaşamamak için ön cerrahi prosedürlerin başarılı geçmesi çok önemlidir. Bu nedenle cerrah seçiminin, oküloplastik cerrah olmasının faydalı olacağı kanaatindeyim.